خریدن خانه در یزد 1287 شمسی

ساخت وبلاگ

آخرین مطالب

امکانات وب

خریدن خانه در یزد 1287 شمسی

 


خریدن خانه
خرید و فروش خانه در دهه 1300 شمسی در یزد به دلایلی چون اینکه « معتقد بودند خانه پدری را نباید فروخت » و غیر از این ، به ندرت اتفاق می افتاده است ؛ و به همین دلیل بنگاه معاملات ملکی نیز وجود نداشته است (1) ؛ و قیمت خانه ها مشخص نبوده است . تنها مرجع قیمت خانه یکی - دو نفر « معمار مقوٌم » در شهر یزد بوده اند که قیمت خانه ی مورد معامله را بنا به اطلاعات و تجربیات خود تقویم کرده تخمین می زده اند :
- خانه مشابه آن در آن نزدیکی چند به فروش رسیده است ؟
- از آن زمان تا به حال قیمت ها با چه نرخی افزایش داشته اند ؟
- زمین خانه چند متر است و تخمینا" به چه قیمتی ؟ ( در آن زمان « زمین افتاده (بایر ) » در یزد و در جوار آن شهر زیاد بوده است و قیمت زمین نازل مینموده است ).
مرغوبیت مکان خانه از این نظر که در گودی یا بلندی یا کوچه تنگ و... واقع نشده باشد و دزد گیر نباشد .
- مرغوبیت محل خانه از نظر دسترسی به خدمات شهری ، اعیان نشین بودن ، خوش همسایه بودن ، نزدیکی به محل کار ، و...
- تقویم میزان خشت و آجرو سایر مسالح ساختمانی بکار رفته در ساخت خانه
- تقویم میزان کار بنٌا و کارگر برای ساخت ، و مزد پرداختی به آنان .
محاسبه و اعلام قیمت نه تنها به تجربه و تخصص معمار مقوم بر می گشته است بلکه با میزان ایمان ، وجدان و عدالت پیشگی وی نیز بی ارتباط نبوده است . بنابر این ابتدا می بایست بر سر مقوٌم به توافق برسند ؛ به خصوص که قیمت نامه میبایست مکتوب شده در آن زمان که هنوز امضاء کردن متداول نبوده است توسط مقوم ، فروشنده ، خریدار ، روحانی یا مجتهدی که در محضر وی معامله صورت گرفته و مستند می شده است ، و ترجیحا" یک یا چند نفر شاهد معتمد و معتبر ، مُهر شود .
به این دلیل قیمت نهادن بر خانه مورد نظر پدرم ، حاج میرزا علی شریف ( آیت اللهی ) ، برای خریداری به دلیل اینکه در آن حوالی سال 1287هجری شمسی ، فقط یکی - دوسال از عُمر ساختن آن می گذشته است نسبتا" اسان بوده است . این خانه که بگمانم حدود 400 متر مربع مساحت داشته است به عنوان اینکه بسیار مستحکم و با طاقهائی دوطبقه ساخته شده است (2) به قیمتی بالا و بدون کوچکترین تخفیف به پدرم فروخته شده است از جمله شاید به این دلیل که فروشنده از اشتیاق پدرم به امامت جماعت مسجد مصلی عتیق و ارشاد مردم این محل  ، و بنابر این زندگی در این محل واقف بوده است (3) .
خانه ای بود که در زمان خرید جزو چهل - پنجاه خانه ی اعیانی یزد به شمار می رفت با ندرونی و بیرونی .
بیرونی:
 بنام نارنجستان بنام درخت نارنجی که سالها در آن وجود داشت ، با یک اتاق بزرگ تحتانی ، و یک بالا خانه با یک ایوانگونه در وسط و دواتاق پذیرائی در دوطرف آن که یکی بر فراز همین اتاق تحتانی بود و دیگری روی طویله قرار گرفته بود.
اندرونی :
شامل شش اتاق سه دری که نحستین آنها ، در جنوب غرب حیاط ، مورد استفاده ما برای پذیرائی از میهمانان خویشاوند تر ، سه در هم در نقش پنجره مشرف بر بیرونی داشت ، با راهروئی در وسط به اتاق دوم در شمال ضلع غربی مرتبط می شد . 
اتاق اخیر مجهز به پستوی بسیار بزرگی بود که در  شمال آن و در گوشه شمال غربی اندرونی واقع بود و به اینجهت مناسب تر از همه برای سکونت پدر و مادر.
 آنگاه یک راهرو شمالی جنوبی وجود داشت که درِ اتاقی در غرب ضلع شمالی اندرونی به آن باز می شد و در انتهای راهرو مزبور پستوئی کوچک بود که ورودی خود را در آن اتاق داشت . اتاق و پستو در اختیار مادر بزرگم قرار گرفته بودند .
 اتاق دیگری نیز در شرق اتاق اخیر الذکر بود که این چهارمین اتاق ورودیی در راهروئی در شرق خود داشت . شرق این راهرو را ورودیی به راه پلٌه پشت بام ، ورودیی به مستراح و ورودیی به اتاقی در شمال ضلع شرقس اندرونی تشکیل می دادند . اتاق ، کتابخانه و محل مطالعه پدرم شده بود .
راه پله به بالای مستراح پاگرد داشت که در آنجا یک انباری کوچک روباز و یک انباری کوچک دارای در ورودی هم تعبیه کرده بودند .
مستراح دارای چاه نبود ، بلکه هرزآبی به بیرون داشت که همسایه ها بخشی از ملک خود را مسیر رفت و آمد برای کشاورز مستاجر آن هرزآب اختصاص داده بودند .
اتاق شمال ضلع شرقی خانه اتاق ما بچه ها بود که بعدا" تبدیل به زغالدانی شد . جنوب آن راهروئی بود که در دو اتاق دوطرفش و در روبرو در مطبخ به آن باز می شده است ؛ که بعدا" محل ورودی مطبخ و اتاق ذغالدانی را منبع هوائی ساخته بودند و مدخل مطبخ در آخرین اتاق ، یعنی در اتاق جنوب ضلع شرقی قرار گرفته بود و از این اتاق به صورت کارگاه هم استفاده می شد .
مطبخ ، بسیار بزرگ ، دارای پنج اجاق ، و در انتهای خود یک هیزم دانی بزرگ دوطبقه بود .
ضلع جنوبی اندرونی را تالاری بسیار وسیع تشکیل می داد که راهرو ورودی به خود و به حیاط را در سمت غربش داشت و در جنوب یا انتهای خود به یک بادگیر بزرگ ختم می گردید . شرق بادگیر یک گنجینه و غرب آن یک پستو قرار داشت.
زیر تالار بزرگترین زیر زمین خانه با حدود شصت - هفتاد متر مساحت قرار داشت که بخشی از آن ، ذیل بادگیر ، در تابستان از همه جا خنک تر بود . علاوه بر سایر وسایا زمانی حدود ده تاپو و دو خم بزرگ در این زیر زمین محل خوار و بار و سایر اجناس بودند . زیر زمین شمالی که زیر اتاق مادر بزرگ بود هم شامل دو - سه تاپوی کوچک ، دو خم و دو سه خمره و تعداد زیادی قرابه و بغلی و بطری و ... می شد .
حوضی بزرگ و مستطیلی شمالی جنوبی وسط حیاط پوشیده از آجرهای ختائی با دیواره هائی از سنگ سیاه و فواره ای در وسط از همین سنگ بود که دو طرف آنرا دو باغچه مستطیلی به همان اندازه فرا گرفته بودند . در باغچه سمت چپ دو درخت کاج وجود داشت که پس از مرگ پدرم مردم گفتند چون ارتفاع آنها از لب بام بالاتر رفته بوده است پدرم فوت کرده اند و حال اگر بریده نشوند فرزندان ذکور خانه هم یکی پس از دیگری میمیرند و چون والده حوصله آبیاری آنها و حرف مردم را نداشتند دستوردادند که نجار بیاید و آنها را ببرد .
در باغچه سمت چپ دو درخت انار وجود داشت ، و در شمال آن هاون سنگی ئی بود که  حسب مرسوم روی خانه به ما فروخته شده بود .
ورودی خانه در سمت راست طویله ای با سه - چهار آبشخور برای الاغ یا قاطر یا اسب صاحبخانه و میمانان احتمالی او وجود داشت .
خانه ای بود دارای ویترای ها و تزئینات و...     
علیرضا آیت اللهی :
(1)  در دهه 1340  سه - چهار نفر دلٌال در یزد بودند که غالبا" هم جایگاه مشخصی نداشتند ، و در امور معاملات  ملکی هم ورود می کردند . تا آنجا که من به یاد دارم نخستین بنگاه معاملات ملکی در یزد در حوالی 1345 در اوائل خیابان پهلوی سابق ، ضلع جنوبی ، نزدیک به سینما فعٌال شده بود .
(2) در آن زمان هرکسی تا حٌد توان  در محکم ساختن بنای خانه و غیر از آن می کوشیده است ؛ شغل « بساز بفروش » در یزد وجود نداشته است و بنٌا نیز اگر خانه ای را محکم نمی ساخته است شغل و آینده شغلی خود را در خطر می دیده است چنانکه غالبا" بنٌاها بر استحکام مسالح و استحکام ساخت بیش از صاحبخانه اصرار می ورزیده اند ! .
(3) خانه ای بسیار بهتر با قیمتی کمتر در عبٌاسیه ، شمال غربی مسجد شاه طهماسب ، نزدیک به منزل پدر همسرشان حضرت آیت الله العظمی آقا سید یحیی موسوی یزدی وجود داشته است .   
 
خاطرات آقا میرزا جواد آیت اللهی...
ما را در سایت خاطرات آقا میرزا جواد آیت اللهی دنبال می کنید

برچسب : آقا میرزا جواد آیت اللهی , تاریخ اقتصادی یزد , خریدن خانه , شکل خانه , محل معامله, نویسنده : میرزا جواد آیت اللهی MIRZAJAVAD AYATOLLAHI agamirzajavad بازدید : 1101 تاريخ : يکشنبه 6 بهمن 1392 ساعت: 17:14

آرشیو مطالب

پيوندهای روزانه

لینک دوستان